Kultury można poddać analizie ze względu na bardzo wiele kryteriów. Kolejni twórcy wzmacniali wcześniejsze klasyfikacje zwracając uwagę na kolejne istotne elementy. W tej części podręcznika zostaną zaprezentowane najważniejsze systemy klasyfikacji kultur, które w literaturze przedmiotu można spotkać.

Według F. Kluckhohna i F. L. Strodtbecka, autorów najstarszej typologii kultur [1] można je różnicować ze względu na:

• stosunek do natury – na jednym końcu skali badacze umieścili skłonność do podporządkowywania się naturze i postępowania zgodnie z jej prawami, a na drugim – dążenie do dominacji nad nią. Pośrodku zaznaczone zostało dążenie do harmonii z naturą.
• orientację w czasie – koncentracja uwagi na przeszłości, czego wyrazem jest wspominanie zamierzchłych wydarzeń, przestrzeganie tradycji lub, z drugiej strony skali, koncentracja uwagi na przyszłości, która przejawia się snuciem planów i wizji osiągnięć. Pośrodku występuje tendencja do skupiania się na teraźniejszości.
• naturę ludzką – na dwóch krańcach znajdujemy człowieka traktowanego jako z natury dobrego lub złego. Pogląd pośredni zakłada, że w człowieku znaleźć można zarówno złe, jak i dobre cechy.
• stosunek do działania – przekonanie, iż aktywność i koncentracja na celu muszą przynieść spodziewany efekt lub, z drugiej strony, niechęć do nadmiernego wysiłku, jednocześnie z przypisywaniem dużej wartości spokojowi i małym przyjemnościom. Stadium środkowe to chęć racjonalnej kontroli nad pragnieniami.
• lokalizację odpowiedzialności – kultury są zróżnicowane pod względem tego, czy odpowiedzialnością za życiowe wybory i bieg zdarzeń obarczają jednostkę, czy też hierarchiczny porządek społeczny. Wartością pośrednią jest ulokowanie odpowiedzialności w mniejszej grupie społecznej, do której jednostka należy.
• przestrzeń społeczną – z jednej strony kultury mogą charakteryzować się skłonnością do publicznej otwartości, charakteryzującej członków danej kultury lub też mogą mieć skłonność do ochrony prywatności swoich działań. Pośrodku znajdują się kultury, w których unika się odchylenia w którąkolwiek stronę [1].

Geert Hofstede, na podstawie badań prowadzonych wśród pracowników międzynarodowych oddziałów firmy IBM w różnych kulturach, wyznaczył następujące wymiary kultury [2]:

• dystans władzy, czyli stopień nierówności miedzy ludźmi, wynikający z pozycji w strukturze organizacyjnej;
• indywidualizm i kolektywizm – odzwierciedla poziom, według którego ludzie postrzegają siebie jako grupę w organizacji;
• unikanie niepewności – określa poziom, na jakim organizacja czuje się zagrożona niejasnymi rozwiązaniami i poszukuje stabilnych rozstrzygnięć;
• kobiecość i męskość – wymiar ten odnosi się do dwóch typów zachowań. Z jednej strony podkreśla się wagę relacji międzyludzkich, na jakość życia, z drugiej zaś pojawia się ważna rola sukcesu materialnego i postępu.

Obserwując sposoby reagowania przedstawicieli różnych kultur, Trompenaars i Hampden-Turner określili siedem podstawowych wymiarów kultury, które opierają się na stosunku do innych ludzi, do czasu oraz do otoczenia [3]. Pierwszy z wymiarów opisujący stosunki międzyludzkie dotyczy sposobu, w jaki ludzie oceniają zachowania innych członków społeczności. Wyróżniamy dwa rodzaje zachowań: z jednej strony te, które są oparte na powszechnie przyjętych zasadach postępowania, z drugiej zaś zachowania i oceny wynikające z partykularnych zobowiązań. W opozycji uniwersalizm vs partykularyzm jako przykład służyć może sytuacja, w której człowiek nie dostosowuje działania do specyficznych uwarunkowań, ale postępuje zgodnie z odpowiednią zasadą ogólną, zaś w przypadku kultur partykularystycznych wszystko rozpatruje się w odniesieniu do konkretnej sytuacji. Możemy zatem założyć, iż w kulturach uniwersalistycznych jest to skupienie na zasadach, a nie na stosunkach międzyludzkich, odwrotnie natomiast w kulturach partykularystycznych. Dla przedstawicieli kultury partykularystycznej istnieje kilka perspektyw rzeczywistości, innych dla każdej strony umowy, a nie jedna, którą uzgodniono w umowie [3].

Kolejnym elementem różnicującym kultury jest określenie prymatu pragnień jednostki lub grupy. Indywidualizm określany jest jako „pierwotna orientacja na siebie”, a kolektywizm jako „pierwotna orientacja na wspólne cele i zadania” [3]. Dla kultury indywidualistycznej najważniejsza jest jednostka, a doskonalenie działań zespołowych ma na celu umożliwienie poszczególnym osobom jak najpełniejszej samorealizacji. Dla kultury kolektywistycznej najważniejszy jest interes grupy, a rozwój jednostek ma prowadzić do jego najpełniejszego zaspokojenia [3].

Należy również zwrócić uwagę na rozróżnienie kultur na emocjonalne i powściągliwe − w tych drugich ludzie nie ujawniają swych emocji, muszą je kontrolować i tłumić. Kolejnym istotnym sposobem rozróżniania kultur jest zwrócenie uwagi na definiowanie sposobów zachowania jako dopuszczalne lub niedopuszczalne, związane z zakresem, w jakim dopuszczamy innych do obszarów naszego życia. Z tej perspektywy kultury dzielimy na wycinkowe, inaczej nazywane wąskokontekstowymi, oraz całościowe, czyli szerokokontekstowe [3].

Kolejnym czynnikiem, który wpływa na zróżnicowanie kultur, jest sposób przyznawania w danej kulturze statusu społecznego. W niektórych kulturach jest on związany z indywidualnymi osiągnięciami, natomiast w innych nacisk jest kładziony na wiek, przynależność klasową, płeć, pochodzenie. Ostatnim elementem, który wpływa na zróżnicowanie kultury, jest dla Trompenaarsa i Hampden-Turnera postawa wobec przyrody, czyli przeświadczenie o możliwości i powinności kontrolowania jej albo wiara, iż człowiek jest częścią przyrody i musi się podporządkować jej nakazom. Pierwsza postawa jest przez autorów określana jako postawa skierowana na siebie w odróżnieniu od tej skierowanej na zewnątrz [3].

Kluckhohn i Strodtbeck wyodrębnili trzy typy kultury: zorientowane na teraźniejszość, pozbawione tradycji i ignorujące przyszłość; zorientowane na przeszłość, zainteresowane głównie utrzymaniem i przywróceniem tradycji w teraźniejszości oraz takie, które są zorientowane na przyszłość, marzą o lepszym jutrze, pragną urzeczywistnić te wizje [4]. Czynności mogą być wykonywane jedna po drugiej albo jednocześnie. Metoda synchroniczna (E. Hall określał to jako polichromiczne), zakłada istnienie jednego, ostatecznego celu, do którego prowadzą liczne drogi. Natomiast ci, którym bliskie jest nastawienie sekwencyjne, mają tendencję do dokładnego planowania zajęć, zostawiając między nimi niewielką rezerwę czasową.

Natomiast stworzony przez R. Gestlanda [5] podział kultur jest wykorzystywany niezwykle często w praktyce biznesowej. Koncentruje się on na podziale kultur na:

• kultury protransakcyjne lub propartnerskie;
• kultury ceremonialne i hierarchiczne lub nieceremonialne i egalitarne;
• kultury monochroniczne lub polichroniczne;
• kultury ekspresyjne lub powściągliwe.